In de laatste Stadskrant van 2022 plaatsten wij een foto van een markante Volendammer op de Dam, zo rond 1935. We kregen heel veel reacties op de oproep ‘wie deze persoon was’. Bijna iedereen wees naar Japie van de Smorrel, ofwel jaap Zwarthoed. Een vrolijke, ongecompliceerde Volendammer die volgens de overlevering model stond voor het schilderij ‘Artist Kom Binne’, dat Carl Windels in 1896 maakte in opdracht van Leendert Spaander.
De officiële naam van ‘Japie van de Smorrel’ was Jaap Zwarthoed; hij was familie van de ‘Kirries’. Japie werd geboren op 6 juli 1861 als zoon van Cornelis Zwarthoed en Stijntje Molenaar. Hij moet dus ongeveer 35 jaar oud zijn geweest, toen hij model stond voor het schilderij van Windels.
Japie was verstandelijk wat minder en is ook niet getrouwd geweest. Hij scharrelde zijn geld bij elkaar met verschillende klusjes, onder andere met visventen. Dan riep hij: “Wat heb ik ze mooi en bruin; bokkum as zallem!”
Omdat we in Volendam toen nog geen eigen bejaardenhuis hadden, kreeg Japie op hogere leeftijd een plaatsje in de Koningshoeve aan de Voorhaven in Edam. Elke dag deed hij zijn ‘loopie’ door de stad en nam hij voor iedereen die dat wilde de tijd om een praatje te maken. Daardoor werd hij een bekende en graag geziene inwoner van Edam, een dorpsfiguur in een stad.
De laatste jaren werd hij zo mager, dat zijn pijbroek haast van zijn kont zakte. Daarom deed hij een touwtje om zijn middel om zijn broek op zijn plaats te houden.
Op de foto zien we ‘Japie van de Smorrel’ staande op de Voorhaven bij de dam. Op de achtergrond het Spui met de toren van de Onzelievevrouwekerk.
Uiteindelijk overleed ‘Japie van de Smorrel’ op 30 november 1941 op 80-jarige leeftijd en werd hij op 3 december begraven op de begraafplaats in Volendam.
